لذت طلبی یا راحت طلبی؟!

تا به حال از خود پرسیده‌اید که تفاوت شما با سایر موجوداتی که خداوند خلق کرده است در چیست؟ بسیاری از ما می‌گوییم ما اختیار داریم و دیگر موجودات از این نعمت برخوردار نیستند، دقیقا نمی‌دانیم این نعمت به چه کاری می‌آید و چه چیزهایی اختیارمان را ‌می‌گیرد؟ زمانی‌که از اختیار صحبت ‌می‌شود بایستی کلمه‌ی استقلال را در نتیجه‌ی آن دید. چرا اختیار داریم؟ برای اینکه به استقلال و عزت نفس برسیم. رسیدن به استقلال نیاز به کنترل درونی دارد و هر عاملی که از بیرون انسان را کنترل می‌کند، مانع مستقل شدنش خواهد شد و اختیار در تصمیم‌گیری را از او خواهد گرفت.

برای مستقل شدن لازم است به یک جایگاه با ثبات تکیه کرد که با توجه به تغییراتی که انسان در هر لحظه دارد نمی‌توان این جایگاه با ثبات را در انسان جستجو کرد.

تناقضی عجیب که عاملی برای رشد انسان است. استقلال نیاز به کنترل درونی دارد ولی برای رسیدن به آن بایستی به یک عامل با ثبات بیرونی تکیه کرد.

همین موضوع به ظاهر کوچک سرنوشت بسیاری از انسان‌ها را تغییر داده است که خیلی از افراد در این مسیر به موفقیت‌های والایی دست پیدا کرده‌اند و بسیاری از آن‌ها عاملی برای لطمه زدن به دنیا شده‌اند.

معیار همان عامل بیرونی است که ما انسان‌ها در بسیاری از نقاط بر اساس آن عمل می‌کنیم. معیار همان مجموعه قوانینی است که در تصمیمات به سراغ ما می‌آید و ریشه‌ی این قوانین در فرهنگ، خانواده، مذهب و تجربیات انسان است.

برای مثال در فلان منطقه رسمی وجود دارد که در آن باید … یا در آن نباید …

این بایدها و نبایدها نقش پر رنگی در زندگی ما دارد و زمانی‌که برای خودمان قوانینی تعریف کنیم که باعث رشدمان شود انسان توانمندتری خواهیم بود و استقلال‌مان بیشتر خواهد شد.

برای مثال اگر برای خود قانونی تعریف کنیم که در آن ساعت پنج صبح از خواب برخیزیم با عمل به آن قانون از زندگی خود بیشتر لذت خواهیم برد.

به عبارت دیگر اگر قوانین زندگی انسان توسط تشخیص او  در هر لحظه اجرا شود عزت نفس او را افزایش خواهد داد. مثلا اگر انسان بر اساس ادب و فرهنگ درونی خود به قوانین راهنمایی و رانندگی احترام بگذارد، لذت خواهد برد و عزت نفس او تقویت می‌شود اما در صورتی‌که قوانین با فشار انسان را در چاچوب نگه دارد، فرار از قوانین یا پنهان‌کاری در عدم انجام قوانین باعث لذت انسان خواهد شد.

در بسیاری از مواقع احساس و منطق انسان ضد قوانین اوست و زمانی‌که بر اساس قوانین عمل می‌شود عزت نفس و استقلال انسان بیشتر می‌شود و اسیر احساسات و توجیهات منطقی نمی‌شود.

انسان از قدرتمند بودن لذت می‌برد اما این قدرت ارتباطی به عوامل بیرونی مانند جایگاه، پول و غیره ندارد بلکه این قدرت درونی است و رابطه‌ی مستقیم با عزت نفس دارد. برای مثال ممکن است مشاورهای اقتصادی در کسب‌وکار منجر به این شود که تصمیمات هیجانی که با منطق توجیه می‌شوند، افزایش یابد و در صورتیکه انسان بر اساس یک مجموعه قوانین در کسب‌کارش عمل کند، از اشتباه‌های بزرگ در امان می‌ماند.

نکته‌ای که وجود دارد این ایت که انگیزه ما می‌تواند بسیاری از کنترلرها را پررنگ کند. برای مثال زمانی‌که ما بر اساس علاقه کسب‌وکاری را راه‌اندازی می‌کنیم یکی از خطرناک‌ترین رفتارهایی که برند را از بین می‌برد، تنوع‌طلبی خواهد بود که در چارچوب‌ها و قوانین برند اهرم‌های جلوگیری از این رفتار بایستی لحاظ گردد.

این‌گونه رفتارهایی که قوانین انسان را از بین می‌برد بیشتر جنبه‌ی سوپاپ تخلیه دارد. مثلا همان کسب‌وکاری که بر اساس علاقه راه‌اندازی می‌شود انسان را به سمت کسب‌وکارهایی که به آن علاقه دارد سوق می‌دهد و لذت بردن سطحی و یا راحت طلبی، عادتی است که به انسان اضافه می‌شود و انگیزه‌ی جزئی‌ترین انتخاب‌های او بر اساس راحت طلبی یا تنوع‌طلبی خواهد بود. به نوعی این رفتارها انرژی درونی او را تخلیه می‌کند که اگر در کسب‌وکار این رفتارها را از خود به نمایش نگذارد، کم کم عزت نفسش کاهش پیدا می‌کند و از کاری که می‌کند، پشیمان می‌‌گردد.

به طور کلی همانطور که بارها در مقاله‌های دیگر در مورد این موضوع صحبت شده است می‌توان گفت تعهد و تکرار ریشه‌ی علاقه و لذتی که فرد از آن می‌برد را می‌خشکاند و انسان مجبور به تغییر و تنوع در فضای خود می‌شود تا از این تکرار و تعهد فرار کند. در صورتی که شرط لازم برای داشتن یک برند قدرتمند تکرار و تعهد است. بنابراین انگیزه در اینکه چه موضوعاتی ما را کنترل کند بسیار مهم است.

در مثالی‌ دیگر، کسب‌وکاری که بر اساس منفعت و سودآوری شکل می‌گیرد، طمع و منفعت بالاتر کنترل کننده‌ی قوانین کسب‌وکار است و برند را از مسیر اصلی خود دور می‌سازد. حال این موضوع را فراتر از یک کسب‌کار و برند ببینید.

انسان توانمند از ابتدا به واسطه‌ی فرهنگ و ادبش، قوانینی را برای برند خود تعریف می‌کند و هر چه بر روی این قوانین ایستادگی داشته باشد به انسان قابل اعتمادتری تبدیل خواهد شد و ارتباط پخته‌تری دارد دارای عزت نفس بالاست.

یکی از بزرگترین عواملی که ممکن است این قوانین را کنترل کند، انگیزه‌ای است که انسان را هدایت می‌نماید. اگر به واسطه‌ی علاقه به چیزی یا فردی کاری انجام دهیم ممکن است همان عامل ما را از قوانین خودمان دور سازد و این بدین معناست که عزت نفس ما کاهش پیدا می‌کند و حالمان بد خواهد شد. اینکه این قوانین دقیقا چیست فعلا الویت موضوعی که ارائه می‌دهیم نیست اما اینکه قوانین از طریق احساس یا منطق زیر پا گذاشته نشود بسیار مهم است.

حال اگر این قوانین منجر به لذت بیشتر، استقلال، آرامش و حال خوب شود بهترین نتیجه‌ای است که انسان در این دنیا از آن بهرمند خواهد شد.

هر چیزی که برای خود می‌پسندید برای دیگران بپسندید و هر چیزی که برای خود نمی‌پسندید برای دیگران نیز نپسندید.

این جمله‌ی امام علی معیار است که بسیاری از قوانین انسان را شکل می‌دهد و اگر انسان بر اساس این موضوع رفتار نماید همواره از زندگی لذت خواهد برد، البته به شرطی که تصمیمات هیجانی و توجیهات منطقی روی این اصل پا نگذارد.

شاد باشید.

رضا رحیمی / مشاور برندینگ و بازاریابی